De universitaire samenwerking in Lubumbashi sinds het jaar 2000

Voor België waren de gebeurtenissen in 1990 vermoedelijk de druppel die de emmer deed overlopen. Die gebeurtenissen bleken een uitstekend excuus om de bruggen op te blazen en de geldkraan dicht te draaien. UNILU belandde in een isolement en was gedurende meer dan zeven lange jaren afgezonderd van de buitenwereld.In 1997 was er een eerste nieuw contact dankzij een missie van 3 universitairen: professor Pierre de Maret (een Afrikanist, archeoloog en antropoloog die momenteel de rector is van de ULB en die ook stichtend lid is van CongoForum), Pierre Petit (een Afrikanist en antropoloog, verbonden aan de ULB en de Ulg) en Marc Poncelet (een socioloog, verbonden aan de Ulg). Samen met de toenmalige rector van UNILU legden zij de broze en voorzichtige basis voor het herstel van de universitaire samenwerking.

De Coopération Universitaire au Développement (CUD) creëerde in het jaar 2000 een nieuwe structuur, de Coopération Inter-Universitaire Francophone (CIUF). De nieuwe structuur focuste in Congo op twee universiteiten, UNIKIN (Kinshasa) en UNILU (Lubumbashi). Met beide universiteiten wordt nu institutioneel samengewerkt.

De samenwerking met UNIKIN en UNILU is op twee gebieden vernieuwend: a) de samenwerking is gericht op de Congolese onderwijsinstelling en b) langs Belgische kant wordt de samenwerking gerund door een stuurgroep die bestaat uit vertegenwoordigers van de diverse Franstalige universiteiten in ons land. Bedoeling was om af te stappen van het traditionele, betuttelende, bilaterale samenwerkingsmodel waarbij een prof uit het Zuiden "het maatje" wordt van een prof uit het Noorden. Dit type van samenwerking kan een tijd goed draaien, maar valt stil wanneer één van beiden wegvalt, bijvoorbeeld omdat hij met pensioen gaat.

In de nieuwe situatie wordt gemikt op een vorm van samenwerking-partnership die veel verder gaat en die ook veel meer eist van de betrokken partijen, qua engagement, werk en opvolging. Het nieuwe samenwerkingsmodel vormt een serieuze uitdaging. Na vijf jaar functioneren is het nuttig een voorlopige balans op te maken en te beslissen hoe de samenwerking kan worden voortgezet. Momenteel lopen er gesprekken die moeten resulteren in het uitstippelen van het beleid, het kiezen van de oriëntaties en het selecteren van de partners voor het volgende vijfjarenplan (2008-2013).

Het zou vervelend en eentonig worden om hier alles te beschrijven wat reeds werd verwezenlijkt. We willen wel graag opmerken dat er in het kader van het huidige vijfjarenplan (2003-2007) jaarlijks een budget van 500.000 euro wordt vrijgemaakt voor de samenwerking met Congo.

We beperken ons tot enkele opvallende successen, met name de ontsluiting of "désenclavement" van de Universiteit van Lubumbashi (UNILU). In 2004 werd UNILU uitgerust met een internetnetwerk dat wordt gevoed door een satellietantenne met een diameter van 2,4 meter (breedbandverbinding). De belangrijkste campus van de universeit (Kasapa) wordt gevoed door 700 meter vezelkabels die stervormig en met vier vertakkingen in de grond werden gestoken. De kabels zitten 60 centimeter onder de grond. De vier campussen van UNILU zijn onderling met elkaar verbonden (zie schema).

Met dit internetproject probeerden we niet de traditionele fouten uit het verleden te maken. In het verleden werd meer dan eens materieel gestuurd zonder aandacht te schenken aan de douaneformaliteiten, het installeren van de uitrusting, de indienstneming van de infrastructuur, de opleiding van het personeel en de uitbouw van een beheersstructuur met zin voor verantwoordelijkheid en efficiëntie. Voor al deze elementen is de nodige know how vereist. Het vergt ook veel tijd om al deze elementen de nodige aandacht te geven.

Het beheer van de nieuwe structuur bij UNILU werd toevertrouwd aan de kersverse Service des Ressources Informatiques (SRI). Deze dienst werd officieel in gebruik genomen in aanwezigheid van de heer Armand De Decker, de Belgische minister van Ontwikkelingssamenwerking.

Op dit ogenblik zijn 220 computers bij UNILU aangesloten op het nieuwe internetsysteem. Iedere maand worden meer dan 1 miljoen verzoeken verwerkt.

In een volgend artikel zal ik het hebben over andere realisaties en over enkele problemen waarvoor nog naar praktische oplossingen wordt gezocht.

Wordt vervolgd… Stay on line!

Roland Pochet, professor Université Libre de Bruxelles (ULB)
coördinator van de institutionele universitaire samenwerking