21.04.10 Brussel: Paleis voor Schone Kunsten en KMMA presenteren ‘Visionair Afrika’

Naar aanleiding van de 50e verjaardag van de onafhankelijkheid van Congo en 16 andere Afrikaanse landen, stellen het Paleis voor Schone Kunsten en het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika “Visionair Afrika” voor. Tentoonstellingen, concerten maar ook performances en debatten!

Paleis voor Schone Kunsten
Van 30 mei tot 26 september 2010

Afrika viert deze zomer op kleurrijke wijze de vijftigste verjaardag van de onafhankelijkheid van Congo en 16 andere Afrikaanse landen. Het Paleis voor Schone Kunsten grijpt deze gelegenheid aan voor een groots festival. Vier tentoonstellingen staan op menu. Voorts zijn er vooraanstaande figuren van muziek, literatuur en podiumkunsten te gast, evenals geëngageerde artiesten zoals Rokia Traoré, Angelique Kidjo, Didier Awadi en de legendarische choreografe Germaine Acogny.

Maar de ambitie van dit initiatief reikt verder dan het organiseren van feestelijkheden. Het platform Visionair Afrika, een initiatief van BOZAR en het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren, wil een nieuwe visie op onze relaties met Afrika ontwikkelen. Naar aanleiding van de renovatie van het Museum van Tervuren (tussen 2011 en 2014) gaan de twee instellingen een nieuwe samenwerking aan, die vorm krijgt in het Paleis voor Schone Kunsten.

De fascinerende tentoonstelling GEO-graphics is de eerste etappe van deze samenwerking. Op een heel nieuwe manier worden zo'n 230 etnografische meesterwerken tentoongesteld, die afkomstig zijn van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren en Belgische publieke en private collecties. In de eerste plaats worden ze van een nieuwe context voorzien door ze te combineren met hedendaagse Afrikaanse werken en met de stadsfoto’s van de artistieke directeur David Adjaye. Deze laatste ontwerpt overigens, in opdracht van de regering van Barack Obama, het nieuwe Museum of African American Culture and History in Washington. Vervolgens gaan acht innoverende Afrikaanse culturele instellingen met de kunstwerken aan de slag. De tentoonstelling GEO-graphics opent ook het debat rond de huidige situatie van en de toekomst van de Afrikaanse culturele instellingen. Bedoeling is dat alle artiesten van het festival deelnemen aan het debat en zich inzetten voor dit Visionair Afrika tijdens hun '48 uur in Brussel' (één dag met artistieke optredens, één dag met debatten).

Drie andere tentoonstellingen vinden plaats in het Paleis voor Schone Kunsten in het raam van de biënnale Zomer van de fotografie: Een bruikbare droom. Afrikaanse fotografie 1960 – 2010, een retrospectieve van de Zuid-Afrikaanse fotograaf Roger Ballen en het interactieve project Pôze rond het thema van het Afrikaanse leven in Brussel: Africa Town. Daarnaast is er ook de tentoonstelling Indépendance! Congolese verhalen over 50 jaar onafhankelijkheid in het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika.

Ten slotte worden ook de banden tussen België en Congo op bijzondere wijze aangehaald onder de noemer CONGO@BOZAR. Hoogtepunt wordt een groot concert rond 50 jaar Congolese muziek, dat na de feestelijkheden in Kinshasa in juni, en exclusief voor Europa, plaatsvindt in Brussel.

En om het hele gebeuren kracht bij te zetten wordt de grote Hortahal van het Paleis voor Schone Kunsten speciaal aangekleed voor de uitzending van wedstrijden van het 19e wereldkampioenschap voetbal 2010 (dat tussen 11 juni en 11 juli plaatsvindt in Zuid-Afrika). Daarnaast zijn er ook concerten, projecties, activiteiten… en proeverijen van Afrikaanse specialiteiten!

Het Afrika van morgen, vandaag in het Paleis voor Schone Kunsten. 

Programma

1. TENTOONSTELLINGEN

GEO-Graphics
A map of art practices in Africa, past and present
09.06 > 26.09.2010

Maar liefst zeventien Afrikaanse landen vieren dit jaar vijftig jaar onafhankelijkheid. De gelegenheid om terug te blikken, maar voornamelijk ook om te kijken naar wat de toekomst in petto heeft.
GEO-graphics, de hoofdtentoonstelling van het festival Visionair Afrika, combineert deze dubbele blik. 230 stukken uit Belgische publieke en museale etnografische verzamelingen worden voor het eerst belicht vanuit het huidige culturele leven in Afrika. De jongste tien jaar borrelden her en der op het continent onafhankelijke initiatieven op. Acht van zulke centra voor hedendaagse kunst vaardigen kunstenaars af die de dialoog aangaan met het verleden. Foto’s van David Adjaye, artistiek directeur van de tentoonstelling, brengen het uiterst diverse en woekerende stedelijke landschap in beeld. De ‘retro-prospectieve’ blik brengt niet alleen in kaart wat beter kan maar legt ook de kracht bloot van de Afrikaanse cultuur. Hoe zou het ideale museum voor Afrikaanse kunst er kunnen uitzien?
De wereldvermaarde architect David Adjaye maakt de tentoonstelling samen met Anne-Marie Bouttiaux, hoofd van de etnografische afdeling van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren, Koyo Kouoh, curator en directrice van Raw Material Company uit Dakar, en Nicola Setari, directeur van het festival Visionair Afrika.

Tickets : € 8,00
Coproductie: BOZAR EXPO & Koninklijk Museum voor Midden-Afrika, Tervuren
Partners : SUM, Adjaye Associates, Raw Material Company
In samenwerking met: Africalia, S.A. Léon Eeckman N.V., Union Africaine
In het kader van het Belgische Voorzitterschap van de Europese Unie

Een bruikbare droom
Afrikaanse fotografie 1960 – 2010
26.06 > 26.09.2010

In juni 2010 organiseert BOZAR EXPO voor de derde maal de biënnale Zomer van de Fotografie, waarin een dertigtal tentoonstellingen, colloquia, ateliers en andere fotografie-evenementen over heel België worden samengebracht in een gemeenschappelijk programma.
De grote tentoonstelling in het Paleis voor Schone Kunsten is Een bruikbare droom, een overzichtstentoonstelling van de hedendaagse Afrikaanse fotografie. Tot ver in de 20e eeuw had het westen in Afrika een monopolie op het kijken en dus ook op het definiëren van de wereld. De foto's uit de koloniale periode legden het accent op het anders-zijn en het exotisme in comfortabele clichés. In de meeste Afrikaanse landen betekende de onafhankelijkheid een bevrijding, economisch, politiek en historisch. De gedekoloniseerde mens moest afleren naar zichzelf te kijken met een westerse blik. In dit proces van emancipatie en eigen geschiedschrijving is de fotografie zonder twijfel het best denkbare medium. Het ligt in de kern van het werk van de hedendaagse kunstfotografen die in deze tentoonstelling worden bijeengebracht. Zij hebben, van de jaren 60 tot heden, een heel eigen versie van de Afrikaanse identiteit ingevoerd, steeds losser van de gevestigde westerse modellen en steeds meer volgens eigen culturele en esthetische codes.

Tickets : € 5,00
Curator : Simon Njami
Steun: Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Roger Ballen: Retrospectieve
25.06 > 26.09.2010

Al bijna 30 jaar werkt Roger Ballen, een Zuid-Afrikaanse fotograaf met Amerikaanse roots, aan een meesterlijk oeuvre dat onophoudelijk evolueert. Zijn bijzondere universum, dat gaat van een documentaire stijl uit zijn beginperiode tot meer picturale opstellingen, navigeert tussen droom en werkelijkheid. Een mysterieus oeuvre, dat zowel grappig als verwarrend is. Te ontdekken via 200 foto’s, van de eerste beelden tot Boarding House, zijn laatste serie.

Tickets: Vrije toegang
In samenwerking met: Galerie Xavier Hufkens

PÔZE III / Africa Town
25.06 > 26.09.2010

BOZAR STUDIOS lanceert in samenwerking met fotograaf Vincen Beeckman de derde editie van het interactieve project Pôze. Deze nieuwe editie, getiteld Africa Town, focust op het Afrikaanse leven in Brussel. Alle Afrikanen of Brusselaars met een hart voor Afrika worden uitgenodigd om hun dagelijkse omgeving te fotograferen. Sinds eind november worden er gratis wegwerptoestellen ter beschikking gesteld. Vincen Beeckman, fotograaf achter dit project, geeft op vaste tijdstippen in BOZAR feedback over de foto’s, met onder meer trucs en tips voor een beter resultaat. Een professionele jury selecteert ten slotte de beste foto’s, die van 25 juni tot en met 26 september worden tentoongesteld in het Paleis voor Schone Kunsten.

Tickets: Vrije toegang
Steun: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap | Administration De La Cocof

Indépendance! Congolese verhalen over 50 jaar onafhankelijkheid
11.06.2010 > 09.01.2011

30 juni 1960 … Congo roept zijn onafhankelijkheid uit! Vijftig jaar na dit historische feit organiseert het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika een tentoonstelling die de gebeurtenissen van vlak voor, tijdens en net na de onafhankelijkheid in een historische, politieke en geografische context plaatst. Het woord wordt gegeven aan de hoofdrolspelers zelf, de Congolese getuigen. Zo worden verschillende belevenissen en interpretaties van deze periode belicht. Met archiefmateriaal, foto’s, interviews, filmfragmenten en kunstvoorwerpen geeft deze tentoonstelling een originele kijk op deze periode.

Koninklijk Museum voor Midden-Afrika, Leuvensesteenweg 13, 3080 Tervuren
info@africamuseum.be; www.africamuseum.be ; www.congo2010.be
Tickets:  € 6, senioren: 5 €, studenten (+12): 3,5 €; kinderen (-12) in gezinsverband: gratis
 

2. 48 HOURS IN BRUSSELS

48 hours in Brussels is een uitnodiging van het Paleis voor Schone Kunsten van Brussel aan artiesten van het Afrikaanse continent en de diaspora die zich inzetten voor de ontwikkeling van de Afrikaanse artistieke sector. 48 hours in Brussels biedt artiesten die te gast zijn in het PSK in het raam van het Visionair Afrika-festival de mogelijkheid te debatteren over de toekomst van de Afrikaanse culturele instellingen.
Het centrale thema is de essentiële rol die een professionele culturele sector kan spelen in het ontwikkelingsproces van de gemeenschappen.
Naast hun artistieke performance is het de bedoeling dat de artiesten hun visie over de rol van een professionele culturele sector in Afrika uit de doeken doen in klare statements. Ze gaan daarover bovendien het debat aan met de nationale en internationale media.

Architectuur
09.06.2010 – Lezing David Adjaye

David Adjaye, internationaal vermaard architect en artistiek directeur van de tentoonstelling GEO-graphics, geeft op 9 juni een architectuur-lezing. Als protagonist van het festival Visionair Afrika lanceert hij het debat over de toekomst van de Afrikaanse culturele instellingen.

Muziek
30.05.2010 – Concert Héritage, een initiatief van Pitcho Womba Konga
14 > 15.06.2010 – Walter Verdin & Matchume Zango – Timbila Tracks (video concert) in aanwezigheid van Venancio Mbande
09.07.2010 – Concert Rokia Traoré
22.07.2010 – Concert Angélique Kidjo
25.09.2010 – Concert Présidents d’Afrique, een initiatief van Didier Awadi

Het Paleis voor Schone Kunsten van Brussel en het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika werken samen aan het project Héritage, een initiatief van Pitcho Womba Konga. Dit concert vindt plaats op 30 mei en is meteen het eerste concert van het muziekplatform van 48 hours in Brussels.

Vervolgens zal dit muziekplatform van juni tot september 2010 geanimeerd worden door concerten en publieke statements van artiesten als Rokia Traoré, Angélique Kidjo en Didier Awadi. Deze musici zetten zich stuk voor stuk in voor de ontwikkeling van de Afrikaanse culturele sector.

Samen met het Kaaitheater stelt het Paleis voor Schone Kunsten de creatie van Timbila Tracks (14–15.06) voor. Het project werd gelanceerd door Walter Verdin en is het gevolg van zijn vele reizen in Mozambique. Timbila Tracks is een videoconcert waarin zang en video samengaan met de klanken van timbila-xylofonen. Deze instrumenten maken al eeuwenlang de faam van de Chopi, de inwoners van de provincie Inhambane, in het zuiden van Mozambique. Venancio Mbande, timbila-specialist die deze muziek van de Chopi verder ontwikkelt, vereert ons met zijn aanwezigheid.

Film
17.06.2010 – Soul Boy (in aanwezigheid van regisseuse Hawa Essuman)
09.2010 (tbc) – Staff Benda Bilili (Florent de la Tullaye)
(Date tbc) – Moloch Tropical (Raoul Peck)

Het filmluik bestaat uit de Belgische avant-première van Soul Boy (17.06), de eerste fictieve langspeelfilm van een jonge Keniaanse regisseuse, Hawa Essuman. Soul Boy vertelt over de overgangsrites van een jongeman die de verloren ziel van zijn vader wil redden. Hij doet dat door de lokale mythologie met de hedendaagse problemen te verbinden.

Florent de la Tullaye is cineast, muziekproducer en oprichter van Belle Kinoise Productions. Hij presenteert in september (tbc) zijn jongste documentaire over de Staff Benda Bilili, een groep gehandicapte Congolese musici die zichzelf omschrijven als de woordvoerders van de verstotenen van Kinshasa. Doorheen zijn liederen met een extreme kracht, verspreidt de Staff Benda Bilili een universele boodschap, die tegelijkertijd ontroerend en vol hoop is.
De regisseur en voormalige Minister van Cultuur van Haïti, Raoul Peck (tbc), stelt voor het eerst in België zijn laatste langspeelfilm voor, Moloch Tropical, die gaat over de laatste 24 uur van zijn macht alvorens zijn val.

Dans
24, 25 & 26.06.2010 – Walter Verdin & Panaibra Gabriel – Guests (dance/performance) (Kaaistudio’s)
21.09.2010 –Sophiatou Kossoko & Latifa Laâbissi (Hallen van Schaarbeek) Not to be
22.09.2010 – Germaine Acogny – Songook Yaakaa (dans); Tchouraï (film van dansvoorstelling)

Eind juni stellen choreograaf Panaibra Gabriel Canda en beeldenmaker Walter Verdin de interactieve dansvoorstelling Guests voor. Twee dansers manipuleren beeld- en geluidsfragmenten door te bewegen in een veld van laserstralen. De dansers en het interactieve systeem zijn instrumenten met hun eigen wetmatigheden. Maar de voorstelling blijft niet hangen in high tech experimenten. Het thema van de voorstelling is communicatie. Kunnen we communiceren met de ander, zonder onze identiteit te verliezen?

De centrale figuur van het dansprogramma van 48 hours in Brussels, wordt de beroemde Senegalese danseres, choreografe en pedagoge Germaine Acogny, Ridder in de Orde van Verdienste en Officier in de Orde van de Kunsten en de Letteren van de Franse Republiek en Ridder in de Nationale Orde van de Leeuw van Senegal. Germaine Acogny was assistente van Maurice Béjart bij het Mudra in Brussel en startte daarna hetzelfde concept op in Senegal. Vandaag heeft ze de leiding over L'école des Sables in Dakar. Behalve publieke lezingen brengt ze de voorstelling Songook Yaakaar (De hoop tarten), een rijke en kwalitatief hoogstaande danssolo met teksten van Afrikaanse auteurs. Dit is de openingsvoorstelling van de dansbiënnale van Lyon, die BOZAR enkele dagen later presenteert.

Sophiatou Kossoko is de choreografe van de danssolo Tchouraï. Ze creëerde het stuk, dat de sleutelmomenten weergeeft uit het leven van Germaine Acogny, in 2006. Zij presenteert in wereldpremière een dansduet Not to be (21.09 in de Hallen van Schaarbeek), met Latifa Laâbissi.

Literatuur
25.09.2010 – Literaire slotdag van Visionair Afrika

Belangrijke Afrikaanse auteurs komen hun bijdrage voorstellen (25.09) tot de literaire publicatie in het kader van Visionair Afrika. Ze schrijven een tekst over het thema van de onafhankelijkheid. In Koli Jean Bofane, Abdourahman Waberi, Alain Mabanckou, Aminata Sow Fall en Denis Hirson zijn maar enkele namen.

De literaire publicatie wordt op 25 september voorgesteld, tijdens de literaire slotdag van Visionair Afrika. Die avond staat de Senegalese rapper Awadi centraal. Samen met andere artiesten uit Afrika stelt hij het opmerkelijke project Présidents d’Afrique voor, gebaseerd op toespraken van de stichters van het onafhankelijke Afrika en van denkers uit de diaspora. Zo wordt de rap, doorgaans verankerd in het heden, een middel om naar het verleden terug te blikken. Jonge generaties herontdekken de kracht en het eigentijdse karakter van het ideeëngoed van belangrijke Afrikaanse figuren die het continent hebben vormgegeven.

3. CONGO@BOZAR

24.06.2010 – Avant-première van de documentaire Kinshasa Symphony
04.07.2010 – Gospelconcert van Krystaal
03 > 16.07.2010 – 5 akoestische rumbaconcerten
16.07.2010 – Concert ‘50 jaar Congolese muziek’
Zomer – BOZAR-Matonge

30 juni 2010 wordt een historische datum voor de Democratische Republiek Congo, dat haar vijftigjarige onafhankelijkheid viert. In dit kader stelt het Paleis voor Schone Kunsten van Brussel, binnen het project Visionair Afrika, een aantal bijzondere festiviteiten voor met als titel CONGO@BOZAR.

Wat het muziekgedeelte betreft, is er met de programmatie van een gospelconcert aandacht voor de toenemende rol van spiritualiteit in het Congolese leven. Met de groep Krystaal haalt het Paleis een mooi voorbeeld van Congolese gospel in huis. Het succes van deze uit Lubumbashi afkomstige Canadese broers werd bekroond met talrijke nominaties en prijzen, zoals de MAJA Awards en de Canadian Gospel Music Association Awards. De stemmen van Krystaal worden aangevuld met zangers uit Afrikaanse koren uit België.

Tijdens het concert ‘50 jaar Congolese muziek’ spelen de beste Congolese artiesten samen vijftig liederen die de evolutie van de Congolese samenleving tijdens de jaren van onafhankelijkheid tot uitdrukking brengen. Dankzij dit concert worden bovendien voor het eerst banden gesmeed tussen verschillende generaties van artiesten en van Congolezen. De artistieke uitvoering van het project is in handen van de bekende muzikant en arrangeur Hilaire Maika Munan, gitarist Dizzy Pierre Mandjeku Lengo Lengo en Louis Malambu Ma Kizola, historicus en archivaris van opleiding en de auteur van verschillende essays en boeken over Congolese muziek. De Congolese vzw Etaming Culture staat in voor de organisatie van het concert. Deze partners selecteerden de liederen van het concert en de deelnemende artiesten. Dit muziekspektakel is een van de belangrijkste evenementen van de feestelijkheden in Kinshasa op 30 juni 2010 ter gelegenheid van vijftig jaar onafhankelijkheid. In deze periode wordt hetzelfde concert ook uitgevoerd in het Paleis voor Schone Kunsten. Veel van de geselecteerde artiesten nemen ook deel aan de vijf akoestische Rumbaconcerten in de Hortahal. Elk concert wordt een eerbetoon, in authentieke stijl, aan een bijzondere periode of figuur in de geschiedenis van de Congolese muziek.

Wat het filmgedeelte betreft: op 24.06 vindt de Brusselse avant-première plaats van de documentaire Kinshasa Symphony van Claus Wischmann en Martin Baer, in aanwezigheid van een van de twee regisseurs. De film onderzoekt hoe het mogelijk is om een symfonisch orkest – l’Orchestre Symphonique Kimbanguiste dat tot 200 muzikanten op het podium plaatst – op poten te zetten in het centrum van één van de meest chaotische steden ter wereld.

Tot slot is er BOZAR-Matonge, een samenwerkingsproject dat ten doel heeft de wijk van de Kunstberg en die van Matonge dichter bij elkaar te brengen. Het Paleis voor Schone Kunsten en diverse verenigingen uit de wijk Matonge stellen met vereende krachten een artistiek programma voor, met concerten, filmvertoningen in de openlucht en nog andere voorstellingen. Dit project heeft plaats in de zomer van 2010.

4. AFRICAN EXPERIENCE

Wereldbeker Voetbal 2010@Hortahal

In het kader van het festival Visonair Afrika heeft het Paleis voor Schone Kunsten een speciale ruimte voorbehouden voor de uitzending van de wedstrijden van het Wereldkampioenschap Voetbal 2010, dat plaatsheeft van 11 juni tot 11 juli in Zuid-Afrika. Onder de 32 landen die voor deze mondiale wedstrijd gekwalificeerd werden, zijn er zes die zich op het Afrikaanse continent bevinden: Zuid-Afrika, Kameroen, Algerije, Ivoorkust, Nigeria en Ghana zijn alle zes titelkandidaat voor het WK Voetbal.

De wedstrijden zullen al dan niet rechtstreeks worden uitgezonden in de Hortahal, die voor de gelegenheid speciaal wordt aangekleed. Behalve voor de voetbalwedstrijden kan men in de Hortahal ook genieten van concerten met akoestische rumba, muziekclips en dansvideo’s. In het kader van de zomer van de fotografie worden er foto’s geprojecteerd. Bezoekers kunnen ter plaatse ook culinaire specialiteiten en diverse bieren uit Afrika proeven aan de bar en de eetkramen.

Ten slotte komt er een Reading Room voor debatten en voordrachten. In deze ruimte kan het publiek documentatie over Afrikaanse kunst raadplegen.

Contact en Info

Paleis voor Schone Kunsten
Info en tickets : www.bozar.be – 02-507.82.00
Paleis voor Schone Kunsten, Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel

Nicola Setari
Directeur van het festival Visionair Afrika
nicola.setari@bozar.be

Koninklijk Museum voor Midden-Afrika
info@africamuseum.be; www.africamuseum.be ; www.congo2010.be
Koninklijk Museum voor Midden-Afrika, Leuvensesteenweg 13, 3080 Tervuren