20.11.12 Dringend nood aan bescherming voor de tienduizenden burgers op de vlucht voor escalerend geweld (AI)
Tienduizenden burgers zijn ondertussen al gevlucht. Onder hen bevinden zich vluchtelingen van eerdere conflicten. De veiligheid is dramatisch verslechterd sinds M23 en het Congolese leger (FARDC) aan het vechten sloegen op 15 november, op 30 km ten noorden van Goma.
Volgens Salil Shetty, secretaris-generaal van Amnesty International, brengen de gevechten duizenden burgers in gevaar. “Alle leden van het conflict moeten burgers beschermen tegen geweld en de internationale mensenrechten respecteren nu het conflict in dichtbevolkte gebieden plaatsvindt.”
Sinds de oprichting van M23 in april heeft Amnesty International verschillende inbreuken tegen de mensenrechten geconstateerd waaronder moorden, verkrachtingen en de gedwongen rekrutering van kinderen en jongeren.
Het tijdelijk bestand tussen het nationale leger en M23 is door de huidige conflicten al na drie maanden verleden tijd. M23 controleert grotendeels de regio Rutshuru in Noord-Kivu. Hoewel het Congolese leger gesteund werd door de aanvalshelikopters van de MONUSCO-vredesmacht (VN), slaagde M23 erin op 17 november Kibumba te bezetten (op 30 km ten noorden van Goma). Geruggensteund door Rwanda zette de rebellengroepering haar opmars door tot de stad Goma.
Uit angst om gedood te worden, werden de 70 000 vluchtelingen die op tien km van Goma overleven in het kamp Kanyaruchinya verleven opnieuw gedwongen te vluchten. M23 verstevigde zijn posities in het Munigi-gebied, net buiten Goma. De meerderheid van de vluchtelingen zoekt zijn toevlucht in de buurt van Goma in het kamp Mugunga waar de humanitaire situatie kritiek is.
“Nu de gevechten dichterbij Goma komen, zouden het Congolese leger en MONUSCO gecoördineerde maatregelen moeten nemen zodat burgers beschermd zijn tegen toekomstige aanvallen”, zei Shetty. Volgens de VN is M23 voorzien van zwaar oorlogsmaterieel, waaronder 120mm-mortieren. Zulke wapens in dichtbevolkte gebieden gebruiken heeft desastreuze gevolgen. Aangezien militaire installaties en materieel van het leger zich in Goma bevinden, is er een verhoogd risico voor de burgers.
“Het Congolees leger zou moeten vermijden militaire doelen te plaatsen in dichtbevolkte gebieden om zo de burgers te sparen als M23 een offensief begint,” zei Shetty.
Amnesty International roept het Congolese leger ook op om niet langer allianties te vormen met lokale gewapende groeperingen – waarvan sommigen al verwikkeld zijn in misbruiken tegen burgers – in de strijd tegen M23.
MONUSCO heeft een sterk mandaat om de bescherming van de burgers te verzekeren, waaronder ook het humanitair personeel dat zich constant onder de dreiging van fysiek geweld bevindt. “De VN-vredesmacht moet meer doen om een nakende veiligheidscatastrofe af te wenden”, aldus Shetty. “Dit moet worden aangevuld met concrete maatregelen door de internationale gemeenschap om het misbruik van het VN-embargo een halt toe te roepen en de toevoer van wapens naar rebellen in het oosten van Congo te verhinderen.”
Amnesty rapporteerde in juli al hoe M23 gebruik maakt van Rwandese rekruten en wapens. Net als over de vele misbruiken tegen de internationale mensenrechten gepleegd door M23 waaronder de gedwongen rekrutering van kinderen. De VN-expertisegroep die Congo van dichtbij volgt beschuldigt ook Oeganda van steun aan M23. Hoewel Rwanda en Oeganda een VN-wapenembargo hebben geschonden, moet de Veiligheidsraad stappen ondernemen om hen voortaan te verhinderen M23 nog langer te steunen. Beide landen hebben die steun publiekelijk ontkend.
Rebellenbeweging M23
M23 verwijst naar het mislukte vredesakkoord getekend op 23 maart 2009 en is gevormd uit soldaten die overgelopen zijn van het leger in april 2012. De meesten waren lid van het CNDP, een andere rebellenbeweging gesteund door Rwanda die zich in 2009 integreerde in het Congolese leger.
M23 wordt aangevoerd door Bosco Ntaganda, een voormalige generaal van het Congolees leger tegen wie een aanhoudingsbevel is uitgevaardigd door het Internationaal Strafhof. De andere leider, kolonel Sultani Makenga, is onlangs op de VN-sanctielijst gezet wegens het ronselen van kindsoldaten.
De afgelopen maanden is het etnisch geweld in het oosten van Congo toegenomen. Andere gewapende groeperingen zoals de FDLR, Nyatura en Raia Mutomboki viseerden burgers op grond van hun etnische kenmerken.
Bron: persbericht Amnesty International, 19.11.12 (aca)