06.02.16 In memoriam: Masika, een van Congo's helden (Human Rights Watch)

Masika had een groot hart en was ongelooflijk moedig. Zelf was ze ook – meerdere keren – verkracht en getuige geweest van ondenkbaar geweld tegen haar man en kinderen. Ze vertaalde haar pijn en leed in actievoeren. Haar huis in Buganga, provincie Zuid-Kivu, was veranderd in een steuncentrum voor slachtoffers van seksueel geweld en kinderen geboren uit een verkrachting. In de loop der jaren heeft Mama Masika, zoals ze bekend werd, duizenden levens geholpen.  

Ik ontmoette Masika voor het eerst in 2009, tijdens het documenteren van moorden en massaverkrachtingen in het oosten van Congo. Ik was ontroerd door haar moed. Als ze op de hoogte werd gebracht van een aanval door gewapende groepen, trok Masika gelijk naar de regio, meestal te voet, om te kijken of ze de vrouwen en meisjes die verkracht waren een helpende hand kon bieden. Wanneer de overlevenden te gewond waren om te kunnen lopen droeg ze hen op haar rug naar een ziekenhuis of naar haar eigen opvangcentrum. In één van de gevallen is ze verkracht door een van de strijders van een gewapende groep, om haar te straffen voor haar poging om anderen te redden.  

Door Masika's standvastige familiale bemiddeling en gemeenschapszorg konden veel overlevers – die werden verworpen door hun mannen en familieleden als gevolg van het stigma dat geassocieerd wordt met verkrachting – naar huis terugkeren. Anderen leven nog steeds in of nabij haar centrum, waar zij deel uitmaken van Masika's alsmaar uitbreidende familie.  

Masika's invloed op deze vrouwen en meisjes was diepgaand. Veel overlevenden die ik over de jaren ontmoet heb vertelden mij dat ze het leven konden oppakken door de hoop die Masika hen gaf.  

Rebecca Masika overleed kort voor haar 50ste verjaardag, door complicaties gerelateerd aan malaria. Toen ik hoorde van haar dood, leek de wereld een duisterdere plek. Maar Masika's uitzonderlijke nalatenschap zal voortleven. Dankzij haar inbreng zullen duizenden vrouwen en meiden die met haar in contact zijn gekomen weten dat zij geliefd worden, gewaardeerd, en versterkt, los van wat ze hebben meegemaakt.

Mijn leven is tevens rijker geworden door haar te leren kennen. Rust in vrede, lieve Masika. 

Ida Sawyer, senior onderzoeker in de Democratische Republiek Congo (Human Rights Watch)

Vertaald en bewerkt voor CongoForum door Julian Admiraal