2023: Congolese diaspora verslaat IMF op gebied van geldtransfers (CongoForum)

KINSHASA – Volgens de Wereldbank bereikten de geldtransfers van Congolezen die in het buitenland wonen naar de DR Congo half december 2023 ongeveer 1,4 miljard dollar. Maar volgens gespecialiseerde Amerikaanse organisaties bedroegen de geldtransfers van de diaspora naar de DR Congo eind december 2023 in totaal 1,7 miljard dollar. Hetzelfde dus als in 2022. De begrotingssteun van de Bretton Woods-instellingen, in welke vorm dan ook, zal in 2023 zelfs cumulatief nauwelijks zoveel hebben bijgedragen aan de economie van de Democratische Republiek Congo, meldt Ouragan.cd.

De keerzijde. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) beveelt de autoriteiten van Kinshasa aan om “door te gaan met de hervormingen om het bestuur en de transparantie te verbeteren (…) en de kaders voor de bestrijding van corruptie en het witwassen van geld en de financiering van terrorisme (LBC/FT) te versterken”. Midden december 2023 heeft het Monetair Fonds de vijfde evaluatie van de overeenkomst inzake de ‘Extended Credit Facility’ (ECF) voor de DR Congo positief afgesloten.

Vuil geld, volgens IMF

Voor het IMF is het duidelijk dat het geld dat door de Congolese diaspora wordt overgemaakt, vooral vanuit Europa en Amerika, grotendeels ‘vuil geld’ is.

Begin november 2023 zei de uitvoerend secretaris van CENAREF (Cellule Nationale des Renseignements Financiers), Adler Kisula Betika Yeye, tijdens een workshop in Kinshasa dat internationale geldtransactiekantoren een erg hoog risico vormen voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme omdat ze niet zijn opgericht als commerciële bedrijven en geen geregistreerde kantoren hebben in de DR Congo.

Verder staat er dat “het financiële berichtenverkeer een grote bedreiging vormt voor het witwassen van geld omdat de meeste spelers in de informele sector opereren en goedgekeurde diensten voor berichtenverkeer niet regelmatig worden gecontroleerd in de DR Congo…”.

Volgens CENAREF is de dreiging van witwaspraktijken in de sector van de financiële ondernemingen erg groot wegens het gebrek aan categorisering bij de identificatie van klanten, de mogelijkheid voor een houder om meerdere rekeningen aan te houden en de wettelijke limieten te omzeilen, en het gebrek aan zorgvuldigheid van de distributeurs van elektronisch geld.

De belangrijkste geldtransactiekantoren zijn Western Union, MoneyGram, Ria, Zoyapay, Dypay en Julvero. Vreemd genoeg maakt het IMF zich minder zorgen over de landen die sinds 2022 de grootste toename in geldtransfers hebben gezien en die geteisterd worden door terrorisme of betrokken zijn bij de import van ertsen uit conflictgebieden: zoals Mozambique (48,5%) en Rwanda (16,8%), of Soedan en Oeganda, waar de transfers één miljard dollar hebben bereikt of overschreden. En volgens de Wereldbank weerspiegelt de omvang van de transacties die op het continent worden geregistreerd bij lange na niet de werkelijkheid. Een aanzienlijk deel van de overmakingen van de diaspora verloopt via parallelle kanalen.

Stabiliteit Congolese frank

Hoe dan ook leveren de geldtransfers van de diaspora een belangrijke zichtbare sociaaleconomische bijdrage. Al meer dan tien jaar leveren de overmakingen van de diaspora een substantiële bijdrage aan de stabiliteit van het macro-economische kader, met name voor de wisselkoers tussen de Amerikaanse dollar en de Congolese frank.

In juni 2016 bekritiseerde de toenmalige senator Mokonda Bonza in een mondelinge vraag de premier, Matata Ponyo, die opschepte over de stabiliteit van de frank. Volgens deskundigen zou de waardevermindering van de frank nog groter zijn geweest als de diaspora niet tienduizenden dollars had gestuurd, met een koers van één dollar voor bijna 3.000 Congolese franken.

In het verslag van het IMF over de Extended Fund Facility van 12 december 2023 staat dat de sterke waardevermindering van de Congolese frank een impact had op de inflatie, die in juli vorig jaar 23,3% jaar-op-jaar bereikte, alvorens matig te dalen na de maatregelen van de Centrale Bank van Congo (BCC).

Diaspora presteert beter dan IMF

Eind december 2023 voltooide het College van Bewindvoerders van het IMF de vijfde beoordeling van de Extended Credit Facility (ECF)-overeenkomst voor de DR Congo, die op 15 juli 2021 werd goedgekeurd. De voltooiing van de vijfde herziening maakt een onmiddellijke uitbetaling mogelijk van circa 202 miljoen dollar, ter ondersteuning van de betalingsbalansbehoeften. Bij de vierde beoordeling, die zes maanden eerder in juni 2023 werd afgerond, ontving de DR Congo 203,3 miljoen dollar van het IMF. In totaal ontving Kinshasa in 2023 slechts 405,4 miljoen dollar van het Monetair Fonds.

Tussen half 2021, de start van de ECF, en december 2023 betaalde het IMF 913,8 miljoen SDR uit, of ongeveer 1,219 miljard dollar. Tijdens deze periode heeft de Congolese diaspora minstens 3,6 miljard dollar teruggestuurd naar hun land van herkomst.

De Wereldbank stelde vast dat er zich parallelle kanalen ontwikkelen om geld naar het continent over te maken, en de DR Congo vormt hierop geen uitzondering. Dit fenomeen is te wijten aan de steeds hogere kosten van overschrijvingen naar het continent.

Volgens de Wereldbank “blijven de tarieven hoog, met een gemiddelde kostprijs van 6,2% voor het versturen van een bedrag van 200 dollar”. Ze voegt eraan toe dat “banken de duurste tussenpersonen blijven (met een gemiddelde kostprijs van 12,1%), gevolgd door postkantoren (7%), geldovermakingsbedrijven (5,3%) en mobiele operatoren (4,1%)”. Toegegeven, zoals CENAREF heeft erkend, het risico op witwaspraktijken is groot in de bank- en mobiele banksector, maar het blijft een feit dat Congolese gemeenschappen in het buitenland meer bijdragen tot de sociaaleconomische weerbaarheid van Congo dan multilaterale partners, die bovendien voorwaarden koppelen aan de uitbetaling van leningen of subsidies.

© CongoForum, 25.01.24 (rk)

Beeld – bron: Radio Okapi/John Bompengo