Kinshasa: huishoudhulpen knokken dag na dag voor waardig leven (CongoForum)

KINSHASA – De Congolese hoofdstad is een stad van opvallende contrasten. Achter de deuren van weelderige huizen schuilt een realiteit die vaak over het hoofd wordt gezien: die van de huishoudelijke hulpen, de onzichtbare pijlers van een segment van de samenleving. Maak kennis met Jolie Meta, een 45-jarige vrouw die een groot deel van haar tijd doorbrengt met het verzorgen van het huis van een rijke familie.

Elke ochtend bij zonsopgang verlaat Jolie haar bescheiden huis in Mont Ngafula om naar haar werkgevers in Lemba te gaan. Ze heeft een druk schema: schoonmaken, koken, wassen, afwassen, strijken… Ze jongleert met de verschillende taken, altijd met de glimlach. “Ik sta om 5 uur ’s ochtends op om ontbijt te maken voor mijn kinderen voordat ik naar mijn werk vertrek. Ik blijf schoonmaken tot het einde van de dag. Het is hard werken, maar mijn gezin moet leven,” vertrouwt ze toe aan een journalist van Actualité.cd.

Achter deze ogenschijnlijke rust gaan problemen schuil. Jolie’s werk, dat vaak informeel is, stelt haar bloot aan een grote onzekerheid. Haar inkomen is laag, haar werktijden onregelmatig en haar sociale rechten zo goed als onbestaande. Ze heeft geen arbeidscontract en geen bescherming in geval van ziekte of ongeval. Dit maakt haar kwetsbaar. “Ik word vaak uitgebuit”, klaagt ze. “De uren zijn lang, de taken talrijk, het loon vaak laag en overuren worden niet eens betaald. Soms werk ik ’s avonds laat en heb ik weinig tijd voor mijn gezin”, legt ze uit.

Huishoudelijk werk in Kinshasa wordt sterk gekenmerkt door sociale ongelijkheid. Vrouwen worden vaak gezien als ondergeschikt, verantwoordelijk voor alle huishoudelijke en gezinstaken. Soms worden ze gediscrimineerd en verbaal mishandeld. Hun vaardigheden worden niet volledig erkend en carrièremogelijkheden zijn vaak erg beperkt.

Jolie werd al geconfronteerd met lastige situaties. “Werkgevers zien me alleen als meid. Ze houden niet altijd rekening met mijn moeilijkheden. Het is een hele uitdaging om mijn professionele leven te combineren met mijn gezinsleven. Ik voel me vaak verscheurd tussen die twee. En dat put me uit. Als ik ziek ben, heb ik geen keuze: ik moet werken of ik riskeer mijn baan te verliezen. Er wordt altijd van me gevraagd om meer te doen met minder”. Dit stelt Jolie ook bloot aan gezondheidsrisico’s, met name aandoeningen aan het spier-skeletstelsel die verband houden met repetitief werk.

Discriminatie komt ook vaak voor. Jolie wordt soms geconfronteerd met denigrerende opmerkingen, pesterijen of vernederende werkomstandigheden. Soms voel ik me een dienstknecht”, geeft ze toe. Maar ik heb geen keus, ik heb deze baan nodig om te overleven.

Impact op milieu

De uitdagingen waarmee deze huishoudhulp wordt geconfronteerd, beperken zich niet tot sociale en economische aspecten. Er is ook nog de milieuproblematiek. Elke dag gebruikt Jolie huishoudelijke producten die vaak schadelijk zijn voor de gezondheid en het milieu. Bovendien heeft ze vaak te kampen met een gebrek aan toegang tot drinkwater en adequate sanitaire voorzieningen.

“Ik werk elke dag hard, maar ik heb geen zekerheid. Ik zou graag mijn kinderen naar school sturen en een fatsoenlijk dak boven mijn hoofd hebben. Ik droom van een wereld waarin vrouwen zoals ik gerespecteerd en gewaardeerd worden.”

Het dagelijks leven van Jolie is het dagelijks leven van vele duizenden vrouwen in Kinshasa.

© CongoForum, 06.08.24 (rk)

Beeld – bron: Radio Okapi