02.11.15 Sociale bescherming centraal in moderne ontwikkelingssamenwerking (11.11.11)

5 miljard mensen of 3/4de van de wereld kan vandaag nauwelijks ontsnappen aan verschillende sociale valkuilen. Ziekte, werkloosheid, zwangerschap of simpelweg ouder worden vormen voor hen een reële en levensgrote armoededreiging. Enkele cijfers:

 

38% van alle landen biedt geen enkele vorm van kindergeld

88% van de beroepsbevolking heeft geen recht op werkloosheidsuitkering

72% van de werkende vrouwen heeft geen moederschapsuitkering

39% van de wereld heeft geen ziekteverzekering

62% van de beroepsbevolking heeft geen arbeidsongevallenverzekering

48% van de ouderen heeft geen pensioen

 

Nochtans is sociale bescherming een zeer grote hefboom voor een betere samenleving. Dat weten ontwikkelingswerkers al langer, maar – vindt 11.11.11 – het is tijd voor een extra versnelling. “Zowel 11.11.11 als verschillende van onze leden werken al jaren rond een sterkere sociale bescherming. We helpen lokale partners zelf een basissysteem op te zetten, ondersteunen politiek werk ter plaatse en bouwen mee aan plaatselijke initiatieven. Dat werk van onderuit is cruciaal en innoverend, maar er is een extra inspanning nodig.”

 

Onderzoek: zelfs in allerarmste landen haalbaar

Met dat doel voor ogen schreef 11.11.11 een onderzoeksopdracht uit. Met als centrale vraag ‘Is een algemene sociale bescherming haalbaar?’ Onderzoekers van Oxford Policy Management en HIVA sloegen de handen in elkaar en controleerden de haalbaarheid in drie representatieve landen in drie continenten: Burundi, als derde armste land ter wereld exemplarisch voor de minst ontwikkelde landen; Peru en Indonesië als respectievelijk een laag-middeninkomensland en een hoog-middeninkomensland. Conclusie van de studie: zelfs in de allerarmste landen is een algemene basis-sociale bescherming haalbaar én betaalbaar.

 

Bogdan Vanden Berghe: “Het is de eerste keer dat deze berekeningen gemaakt zijn voor een volledig basispakket van sociale bescherming en deze conclusie is belangrijk voor de ontwikkelingswereld. Tot dusver leek sociale bescherming voor iedereen vooral een vaag, zelfs utopisch idee. Maar nu hebben we ook echt zwart op wit de cijfers.”

 

Concreet zou een basisscenario in Burundi in 2016 7,3% van het BNP kosten, in Peru 7% en in Indonesië 6%. Dat percentage stijgt gradueel tot 12,7%, 13,2%, 12,2% in 2025, omdat steeds meer nieuwe kinderen in het systeem terechtkomen. Ter vergelijking: de meeste Europese landen besteden meer dan 30% van hun BNP aan sociale zekerheid. Voor dit basisbedrag kunnen de landen een algemeen minimumpensioen voorzien, een kinderbijslag,  betere gezondheidszorg, een werkloosheidsuitkering en een eenmalige moederschapsuitkering.  De hoogte van de uitkeringen staat in verhouding tot de gemiddelde welvaart in elk land. In Burundi zou dat 0,42 dollar per dag betekenen, in Indonesië 5,76 en in Peru 6,57. “Met een armoedegrens die nog maar net opgetrokken is van 1,25 dollar per dag naar 1,9 dollar zou dit voor miljarden mensen een enorme sprong voorwaarts zijn.”

 

Tegelijk blijft de vaststelling dat in het scenario van Burundi er te weinig economische vooruitgang én ontwikkelingssteun is om via sociale bescherming fundamenteel aan de armoede te ontsnappen. Vermoedelijk geldt deze bedenking ook voor de andere minst ontwikkelde landen. Bovendien wordt dit scenario extra bedreigd door de zeer labiele politieke situatie in het land.

 

Met ontwikkelingsgeld én belastingen

Centraal in de berekening staan een verbeterde belastinginning in ontwikkelingslanden maar ook de blijvende noodzaak aan ontwikkelingssteun. De onderzoekers zijn uitgegaan van bestaande hulpstromen om het systeem fatsoenlijk op poten te zetten. Een belangrijke vaststelling in tijden van dalende budgetten voor ontwikkelingssamenwerking, ook in België.

 

“Waar ter wereld je ook kijkt, sociale bescherming is naast economische ontwikkeling dé garantie om mensen uit armoede te halen én te houden.” Met de nieuwe duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) voor ogen vraagt 11.11.11 dan ook een centralere plek voor sociale bescherming binnen ontwikkelingssamenwerking. “Zodat we niet alleen ziekenhuizen bouwen, maar ook echt helpen structuren op poten te zetten. Ook België kan daar mee voor zorgen. Door uitwisseling van expertise, maar ook door er in te investeren met de eigen ontwikkelingssamenwerking, én als voortrekker op internationale fora.”

 

Campagnesite: www.socialebescherming.be

Deze campagne wordt gesteund door een brede groep van ngo’s, vakbonden en mutualiteiten.

Bron: persbericht 11.11.11 – 02.11.15