Doodstraf opnieuw uitvoeren: terug naar het Mobutisme? (CongoForum)
KINSHASA – De DR Congo heeft besloten om de doodstraf in bepaalde gevallen opnieuw uit te voeren. De autoriteiten denken hierbij in eerste instantie aan personen die het land ‘verraden’. Sinds 2003 werd de doodstraf in Congo niet meer uitgevoerd.
President Félix Tshisekedi gooit het roer nu om, zoals blijkt uit een omzendbrief van justitieminister Rose Mutombo, ondertekend op 13 maart 2024. Kinshasa wil de doodstraf nu toepassen voor ‘verraders’ en ‘spionnen’.
Het nieuws laat weinigen onberoerd, bericht de Belgische openbare omroep RTBF. “Dit doet denken aan de duistere jaren van het Mobutisme”, reageerde ex-parlementslid Claudel Lubaya op X, het vroegere Twitter.
Een advocaat, die liever anoniem blijft, vindt de beslissing ‘ongrondwettelijk’. Hij vreest voor ernstige schendingen van de mensenrechten in een land waar justitie al erg ziek is. De advocaat kent iemand die in Kinshasa vast zit omdat hij zou hebben samengewerkt met de rebellen van M23.
Tot voor kort werden in Congo wel doodstraffen uitgesproken, maar zonder ze uit te voeren. Een doodstraf werd omgezet in levenslang. Dat dreigt nu dus te veranderen. Volgens de nieuwe regels zouden militairen kunnen worden gefusilleerd en zouden burgers kunnen worden opgehangen.
Mensenrechtenverdedigers in Noord-Kivu waarchuwen voor een vreselijke achteruitgang voor de rechten van de mens. Jean-Luc Bahati, advocaat in Noord-Kivu: “Het recht op leven is heilig want het wordt beschermd door alle juridische instrumenten. Congo moet zijn beslissing herzien want vele onschuldigen dreigen te sterven. Er zijn veel vergissingen bij het gerecht.”
‘Populisme’
Dr. Denis Mukwege, winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede (2018) spreekt van een populistische maatregel die gevaarlijk is in een land met een slecht werkend gerecht. Het is bekend dat Congolese rechters vaak niet onpartijdig of onafhankelijk oordelen. Bij het krijgsgerecht wordt een eerlijk proces zeker niet ten volle gewaarborgd. Ook Mukwege vindt dat de maatregel ongrondwettelijk is en heeft het over een autoritaire ontsporing.
De burgerbeweging LUCHA noemt de maatregel ‘cosmetisch’ en vindt dat het veel beter zou zijn om de veiligheidsdiensten te reorganiseren. “De genomen maatregel effent het pad voor willekeurige executies”, luidt het.
Op 8 maart 2024 toonde het Congolese leger vijf personen – onder wie twee députés – die worden verdacht van collaboratie met M23. Ze zouden verraad hebben gepleegd en hebben gespioneerd voor Rwanda. Als deze mensen worden veroordeeld, bestaat het risico dat ze om het leven worden gebracht door de staat.
© CongoForum, 18.03.24 (db)