Waarom investeren in de Democratische Republiek Congo ?

1. Een grote markt in het hart van Afrika

De Democratische Republiek Congo ligt in het hartje van Afrika en behoort met haar oppervlakte van 2.345.000 vierkante kilometer tot de grootste landen van het Afrikaanse continent.

Qua oppervlakte en demografie is Congo geenszins te vergelijken met zijn negen buurlanden. Congo heeft een grens die alles bij elkaar 9.195 kilometer lang is. De buurlanden en aangrenzende gebieden zijn:

• de enclave Cabinda en Congo-Brazzaville in het noorden ;

• Oeganda, Burundi, Rwanda en Tanzania in het oosten ;

• de Centraal-Afrikaanse Republiek en Soedan in het noorden ;

• Zambia en Angola in het zuiden.

Congo heeft dus een erg strategisch gelegen positie en vormt de grootste afzetmarkt in Centraal-Afrika. Het land is geschikt voor de grootschalige productie van goederen en diensten die vlot kunnen worden afgezet of geëxporteerd naar de buurlanden en aangrenzende gebieden (wanneer er overschotten zijn).

Congo behoort tot diverse subregionale economische zones zoals SADC, COMESA en CEEAC. Ook vanuit dit perspectief heeft het land een centrale rol die het gemakkelijker maakt de ter plaatse geproduceerde goederen te verhandelen.

2. Een land gezegend door de goden, met talloze opportuniteiten

In Congo vind je een grote verscheidenheid aan natuurlijke rijkdommen, en dit in overvloed. Daarom noemt men het land soms een “geologisch schandaal”.

De mijnsector beschikt over een hele waaier aan producten die wachten tot ze (voldoende) worden geëxploiteerd. Denk aan bauxiet, steenkool, colombo tantaliet of coltan, koper, kobalt, diamant, tin, ijzer, metaangas, mangaan, goud, olie, asfaltachtige lagen enzovoorts.

De wouden vertegenwoordigen één van de grote troeven van Congo. In Congo vind je 47 procent van alle evenaarsbossen in Afrika. In de wouden vind je talloze producten waarnaar grote vraag is (afromosia, ebbehout, wenge, iroko, sapelli, sipro, tiama, tola, kambala, lifaki…).

Voor de landbouw is er in Congo meer dan 7 miljoen hectare grond die vruchtbaar is en kan worden bebouwd. De klimatologische omstandigheden maken het mogelijk om heel het jaar door aan landbouw te doen. Er zijn in Congo ook heel wat parken en natuurreservaten waar allerlei zeldzame diersoorten leven.

De Congorivier is ongeveer 2.900 kilometer lang en doorkruist heel het land. Het debiet van de Congorivier is erg regelmatig en vertegenwoordigt 40.000 kubieke meter per seconde. Alleen de Amazone in Latijns Amerika doet beter. Het energiepotentieel van de Congorivier wordt geschat op circa 100.000 megawatt per uur; 44 procent hiervan is geconcentreerd in Inga. Afrika en de wereld hebben te kampen met een nooit geziene energiecrisis. In Congo is het mogelijk grote volumes aan elektriciteit te produceren. Er zijn plannen voor grote “elektriciteitssnelwegen” die vanuit Congo de link zouden moeten leggen tussen Centraal-Afrika, Zuidelijk Afrika, Noord-Afrika en Europa.

Qua waterkracht beschikt Congo eveneens over een indrukwekkend potentieel, met een hydrografisch bekken van 3.680.000 vierkante kilometer. Congo is in Afrika het land met de grootste voorraad aan zoet water.

3. Gekwalificeerde en goedkope arbeidskrachten in overvloed

Met zowat 60 miljoen inwoners is Congo één van de meest bevolkte landen in Afrika. Een belangrijke troef voor het zakenleven. Voor producenten vertegenwoordigen de 60 miljoen Congolezen een belangrijke potentiële afzetmarkt.

Meer dan de helft van de Congolese bevolking is tussen 15 en 65 jaar oud en oefent een activiteit uit die inkomsten oplevert. Congolezen zijn erg ijverige handelaars. Je vindt ze in alle centra van het internationale zakenleven. Bijvoorbeeld in Londen, Parijs, Hongkong, Thailand, Antwerpen en Johannesburg.

De kwalificaties van de Congolese arbeidskrachten zijn reëel. Alle ondernemingen in Congo erkennen, zonder te overdrijven, dat de Congolese universiteiten bekwame kaderleden afleveren.

4. Beloftevolle economische conjunctuur : een economie die volop groeit

Congo kiest voor een economisch liberalisme. De Congolese regering nam ook belangrijke maatregelen om de economie aan te zwengelen. Sinds 2001 is de Congolese economie weer aan het groeien. Het land koos voor een regime van vlottende wisselkoersen, verminderde de belastingtarieven en hervatte de samenwerking met de internationale instellingen. In de mijn- en oliesector werd een liberalisering uitgevoerd. Diverse nieuwe “codes” werden ingevoerd (voor investeringen, mijnen, bossen en arbeid). Allemaal maatregelen die de economie moesten stabiliseren en een economisch herstel moesten aanmoedigen. In 2003 groeide de economie met 5,6 procent. Het jaar voordien bedroeg de groei slechts 3,5 procent.

Er werd korte metten gemaakt met de hyperinflatie. Op zeker ogenblik had de inflatie op jaarbasis 511,2 procent bereikt. In 2001 werd de inflatie beperkt tot 135,1 procent, in 2002 ging het nog om 15,8 procent en in 2003 was er slechts een inflatie van 4,4 procent. De wisselkoers van de Congolese franc is nu redelijk stabiel.

De omstandigheden zijn dus enigszins verbeterd, wat het bedrijfsleven in de kaart speelt. In 2003 registreerde ANAPI 112 investeringsprojecten die samen goed waren voor een bedrag van ruim 2,46 miljard dollar. Deze projecten zouden iets meer dan 15.000 banen hebben moeten opleveren. In de eerste negen maanden van 2004 was sprake van circa 89 investeringsprojecten, goed voor een som van ruim 2,12 miljard dollar en mogelijk zo’n 14.000 jobs.

5. Een ondernemingsklimaat dat veilig en veelbelovend is

In het kader van de nieuwe economische politiek ontwikkelde Congo in 2002 een nieuwe investeringscode. Deze code moet investeerders aanmoedigen en ervoor zorgen dat de investeringen ook beschermd zijn. De investeringscode bepaalt dat alle plaatselijke en buitenlandse investeerders absoluut gelijk moeten worden behandeld. De eraan verbonden erkenningsprocedure mag nog maximaal 30 dagen in beslag nemen.

Investeringen in Congo worden op diverse punten beschermd tegen onaangename gebeurtenissen :

• het is onmogelijk goederen en bedrijven te nationaliseren of onteigenen, behalve wanneer dit om redenen van openbaar nut zou gebeuren. Wanneer er toch wordt genationaliseerd of onteigend, heeft de benadeelde ondernemer of investeerder recht op een correcte en billijke compensatie;

• dividenden en inkomsten die voortvloeien uit de investeringen ter plaatse kunnen vrij naar het buitenland worden overgebracht;

• wanneer bepaalde waarborgen en voordelen worden toegekend, is het onmogelijk die door een latere maatregel weer in te trekken;

• eventuele geschillen worden beslecht volgens de afspraken van het CIRDI (Centre International de Règlement des Différends relatifs au Investissements) ;

• er worden ook handels- en arbeidsrechtbanken opgericht.

Verder dient opgemerkt dat:

• Congo lid is van MIGA (Multilateral Investment Guarantee Agency) en OHADA (Organisation pour l’Harmonisation en Afrique du Droit des Affaires);

• met bevriende landen bilaterale overeenkomsten werden afgesloten ter wederzijdse bescherming en promotie van investeringen.

6. Een land in een post-conflictsituatie dat resoluut aan de toekomst denkt

De vrede is hersteld, althans in grote delen van Congo. Het land is ook herenigd. Congo bevindt zich nu in de fase van de heropbouw en geniet daarbij de steun van de internationale gemeenschap.

De formule « 1+4 » (één president, die geflankeerd wordt door niet minder dan vier vice-presidenten) functioneert, hoewel er natuurlijk wel wat hobbelige momenten waren. De politieke situatie is nu anders dan voordien. Het is onmogelijk het transitieproces tegen te houden. Normaal gezien zouden in 2005 vrije, democratische en transparante verkiezingen worden gehouden. Alles wijst erop dat dit echter pas in 2006 zal gebeuren.

Er vinden grote werken plaats om de basisinfrastructuur (wegen, scholen en ziekenhuizen) te herstellen en moderniseren. Dit is mogelijk dankzij de financiering door de internationale gemeenschap. Diezelfde internationale gemeenschap ondersteunt de diverse economische programma’s van de regering. Ze biedt ook steun met betrekking tot de buitenlandse schulden.

7. Stimuli voor succes

Investeerders kunnen diverse voordelen toegekend krijgen. Met name wanneer investeringsprojecten officieel worden erkend volgens de afspraken uit de Congolese investeringscode.

Het gaat om voordelen zoals :

• de volledige vrijstelling van heffingen en taksen op de invoer van machines, gereedschap en materieel in het kader van investeringen ;

• de vrijstelling van heffingen en taksen op de uitvoer van al dan niet volledig afgewerkte producten;

• de volledige vrijstelling van belasting op inkomsten, met name voor winsten die voortvloeien uit de investeringen;

• de vrijstelling van grondbelasting;

• de vrijstelling van rechten die normaal moeten worden betaald bij het vormen van een startkapitaal of het verhogen van het kapitaal van een vennootschap.

Deze voordelen worden toegekend voor een periode van drie, vier of vijf jaar, afhankelijk van de economische zone waarin het investeringsproject zich situeert.

8. ANAPI : een partner die ter beschikking staat van investeerders

Het Agence Nationale pour la Promotion des Investissements (ANAPI) beschouwt zichzelf als de bevoorrechte partner van investeerders. De dienst moet investeerders op allerlei vlakken ondersteunen. Voor, tijdens en na de erkenningsprocedure.

ANAPI biedt deze diensten aan :

• onthaal op de luchthaven of in de haven ;

• vervoer;

• het reserveren van hotels;

• het organiseren van een verblijf;

• erkenningsprocedure in kader van de investeringscode (voordelen)

• ontspanningsmomenten;

• helpen zoeken van terreinen en bedrijfspanden;

• regelen van wettelijke en administratieve formaliteiten;

• helpen bij het regelen van geschillen met de overheidsadministratie;

• verstrekking van inlichtingen;

• begeleiding met de bedoeling het concurrentievermogen van de investeerder te versterken en de economische ontwikkeling te stimuleren.

Om de investeerders ter wille te zijn, ontwikkelde ANAPI binnen zijn organisatie het zogenaamde “eenheidsloket” of “guichet unique”. Op die manier is er één loket voor alle overheidsdiensten die investeerders nodig hebben wanneer ze een vennootschap oprichten en investeringen willen uitvoeren. Bij dit eenheidsloket kan de investeerder alle vereiste formaliteiten regelen.

Qua activiteitsgebieden richt ANAPI zich op de volgende sectoren: landbouw, agro-industrie, veeteelt, visvangst, verwerkende industrieën, horeca, gebouwen en openbare werken, sociale woningen, hout en bosexploitatie, luchttransport, wegtransport, vervoer over zee en langs rivieren, telecommunicatie, informatietechnologie, energie, textiel, diverse diensten. ANAPI is ook actief in de mijnsector, het bankwezen en de verzekeringsbranche.